Klein onderzoek moet in groter perspectief worden beoordeeld om tot de juiste conclusie te komen. Anders kan het veel schade aanrichten. Zeker als het gaat om de ontwikkeling van zonneparken, waar tegenstanders elk mogelijk bezwaar omarmen.

Georg van den Berg

Onlangs publiceerde Nature Today een onderzoek van studenten van Wageningen University. Ze onderzochten de bodemkwaliteit onder zonnepanelen en zagen dat de toplaag onder het zonnepaneel vaak droger en compacter is. Onder de panelen is namelijk minder licht en water beschikbaar. De conclusie luidt dat dit zorgt voor minder vegetatie en organische stof en dus ook minder plantenwortels, hetgeen vervolgens leidt tot een afname van het bodemleven. Op dit onderzoek is nogal wat af te dingen, als je het plaatst in een breder perspectief.

Bodemkwaliteit

Organische stof (OS) speelt een belangrijke rol in de bodemkwaliteit. Een hoger OS-gehalte zorgt ervoor dat een bodem weerbaarder wordt. Omdat de grond onder een zonnepark niet wordt geploegd, gaat het organische stofgehalte omhoog. Onder een zonnepaneel gaat het alleen wat minder snel omhoog dan naast het paneel, omdat er minder fotosynthese plaatsvindt. De studenten vergeleken de grond met naastgelegen land en trokken op basis daarvan conclusies. Echter: Landbouwgrond wordt over het algemeen jaarlijks geploegd. Hierdoor oxideert organische stof en wordt dit minder. Dus ondanks dat de bodemkwaliteit onder een paneel kwalitatief minder gezond is dan de grond ernaast, is het nog altijd gezonder dan grond die intensief wordt gebruikt voor landbouw.
Het onderzoek is daarnaast onvolledig. Er wordt bijvoorbeeld niet gekeken naar de toepassing van soorten vegetatie die goed gedijen onder de panelen en het effect hiervan op de bodem. Voor ons juist een belangrijk thema.

Biodiversiteit

Daarnaast kunnen zonneparken, indien goed ingericht, beter zijn voor biodiversiteit dan de meeste landbouwgrond. Dat blijkt uit onderzoek van Naturalis Biodiversity Center bij een 39 hectare groot zonnepark op het terrein van Shell Moerdijk. Zo bieden ze een mix van zon en schaduw, worden paden nauwelijks bewandeld door mensen en zijn ze vrij van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Dit geeft planten en insecten ruim spel.

Natuur redden

Los van de effecten op de bodemkwaliteit, is het belangrijk de ontwikkeling van zonneparken in een breder perspectief te plaatsen. Maximaal anderhalf procent van het Nederlandse landbouwareaal zal worden ingezet als grond voor zonneparken. De energietransitie is belangrijk en een ‘opoffering’ van anderhalf procent landbouwgrond op de korte termijn is gerechtvaardigd, als daarmee een hoger doel wordt gediend: het redden van de natuur op de lange termijn.

Energietransitie

Bij LC Energy werken we al bijna drie jaar keihard aan de ontwikkeling van grondgebonden zonnestroomsystemen om de energietransitie te laten slagen. We werken samen met Wageningen University en Research. Zij gaan op een aantal van onze projecten onderzoek doen naar de effecten van verschillende opstellingen op de bodemkwaliteit. Daarbij zoeken we naar manieren waarop een zonnepark op landbouwgrond een positieve ecologische bijdrage kan sorteren.

Bij de ontwikkeling van onze projecten krijgen we keer op keer te maken met het principiële bezwaar geen landbouwgrond te willen opgeven voor het opwekken van energie. Een lastig bezwaar om weg te nemen, juist vanwege dat principiële karakter. Dit onderzoek geeft deze bezwaarmakers ammunitie om hun bezwaren kracht bij te zetten. Juist omdat het niet in breder perspectief is geplaatst.